News
11 listopada - NARODOWE ŚWIĘTO NIEPODLEGŁOŚCI
09.11.2017
W wyniku zaborów państwo polskie zostało wymazane z mapy Europy. Pomimo licznych powstań, nie udało się doprowadzić do odzyskania niepodległości. Szansa pojawiła się na przełomie października i listopada 1918 r. Sytuacja międzynarodowa była wówczas dla Polski wyjątkowo korzystna. Zakończenie I wojny światowej to był ten promyk nadziei, na który pokolenia Polaków czekały 120 lat. Klęska Niemiec, rozpad Austro-Węgier – tych sprzyjających okoliczności Polacy nie mogli zaprzepaścić. 28 października 1918 r. w Krakowie posłowie polscy do parlamentu austriackiego powołali Polską Komisję Likwidacyjną, która dwa dni później przejęła władzę w Galicji. Na jej czele stanął Wincenty Witos, przywódca PSL „Piast”.
W nocy z 6 na 7 listopada w zajętym kilka dni wcześniej Lublinie powołano Tymczasowy Rząd Ludowy Republiki Polskiej, którego premierem został Ignacy Daszyński, przywódca galicyjskich socjalistów. W Warszawie od września 1917 r. działała powołana przez Niemcy i Austro-Węgry Rada Regencyjna. Na początku listopada 1918 r. regenci starali się powołać rząd.
Sytuację polityczną w Warszawie zmieniło w sposób zasadniczy przybycie 10 listopada 1918 r. specjalnym pociągiem z Berlina uwolnionego z twierdzy magdeburskiej Józefa Piłsudskiego. Tuż po przybyciu do Warszawy Piłsudski odbył rozmowy z członkami Rady Regencyjnej. W ich wyniku zrezygnował z planowanego wyjazdu do Lublina, gdzie od trzech dni na wyzwolonych terenach działał Tymczasowy Rząd Republiki Polskiej z Ignacym Daszyńskim na czele. Rząd ten zresztą na wiadomość o jego powrocie Piłsudskiego z Magdeburga oddał mu się do dyspozycji.
Przyjazd Piłsudskiego do Warszawy wywołał powszechny entuzjazm jej mieszkańców i tylko o jeden dzień wyprzedził wiadomość o tym, że w okolicach Compiegne delegacja rządu niemieckiego podpisała zawieszenie broni, które kończyło działania bojowe I wojny światowej.
W tych dniach Polacy uświadomili sobie, że po latach niewoli odzyskali niepodległość. 11 listopada 1918 r. Rada Regencyjna przekazała władzę wojskową i naczelne dowództwo wojsk polskich jej podległych brygadierowi Józefowi Piłsudskiemu. Trzy dni później rozwiązała się. Piłsudski, mając powszechne poparcie społeczne, zdecydował się przejąć władzę od regentów, podkreślając w ten sposób jej ciągłość i legalny charakter. Nie wszyscy byli zadowoleni z tej procedury. Wskazywano na to, iż Piłsudski nie powinien być sukcesorem instytucji powołanej do życia przez okupantów.
Ostatecznie 18 listopada pierwszy oficjalny rząd niepodległej Polski utworzył inny socjalista – Jędrzej Moraczewski, który nie wzbudzał tak wielkich obaw prawicy jak Daszyński. Cztery dni później 22 listopada 1918 r. nowy rząd opracował, a Piłsudski zatwierdził „Dekret o najwyższej władzy reprezentacyjnej Republiki Polskiej”. Na mocy tego dekretu, który był swego rodzaju ustawą zasadniczą, Piłsudski obejmował jako Tymczasowy Naczelnik Państwa „Najwyższą Władzę Republiki Polskiej” i miał ją sprawować do czasu zebrania się Sejmu Ustawodawczego.
Narodowe Święto Niepodległości w Polsce zostało ustanowione po raz pierwszy w 1937 roku. W latach 1939–1944 oficjalne lub jawne obchodzenie Święta Niepodległości było niemożliwe. W 1945 roku zostało zniesione ustawą Krajowej Rady Nadzorczej, jednak 44 lata później przywrócono je nową ustawą.